KİŞİSEL VERİLERİN İŞLENMESİ ŞARTLARI
Kişisel verilerin işlenmesi hususunda dikkat edilmesi gereken bazı ilkeler ve kurallar vardır. Bu ilkeler; hukuka ve dürüstlük kurallarına uygun olma, verilerin doğru ve güncel olması, kişisel verilerin işlenme amacının belirli, açık ve meşru olması, bununla birlikte işlendikleri amaçla bağlantılı, sınırlı ve ölçülü olması, ayrıca ilgili mevzuatta öngörülen veya işlendikleri amaç için gerekli olan süre kadar muhafaza edilmesi şeklinde sıralanabilir.
Kişisel verilerin işlenmesi için kanunda öngörülen hallerin varlığı veya ilgili kişinin açık rızasının olması gerekir. Kanunda öngörülen hallerin varlığı halinde ayrıca ilgili kişiden açık rıza alınmasına gerek yoktur. Hatta böyle bir durumda Kişisel Verileri Koruma Kurulu ”veri işleme faaliyetinin, açık rıza dışında bir dayanakla yürütülmesi mümkün iken açık rızaya dayandırılmasının aldatıcı ve hakkın kötüye kullanımı niteliğinde olacağı” yönünde karar vermiştir.
İlgili kişinin verdiği açık rızayı geriye dönük olarak geri alması mümkün olmamakla birlikte, ileriye dönük olarak istediği zaman veri sorumlusuna başvurarak açık rızasını geri alabilir. Yani geri alınan açık rıza yalnızca ileriye dönük sonuç doğurur.
Kişinin Açık Rızası Aranmaksızın Kişisel Verilerinin İşlenmesinin Mümkün Olduğu Haller
6698 sayılı Kanunun 5. Maddesinin 2. Fıkrasında ilgili kişinin açık rızası aranmaksızın kişisel verilerinin işlenmesinin mümkün olduğu haller belirtilmiştir. Bu maddeye göre;
”a) Kanunlarda açıkça öngörülmesi.
b) Fiili imkânsızlık nedeniyle rızasını açıklayamayacak durumda bulunan veya rızasına hukuki geçerlilik tanınmayan kişinin kendisinin ya da bir başkasının hayatı veya beden bütünlüğünün korunması için zorunlu olması.
c) Bir sözleşmenin kurulması veya ifasıyla doğrudan doğruya ilgili olması kaydıyla, sözleşmenin taraflarına ait kişisel verilerin işlenmesinin gerekli olması.
ç) Veri sorumlusunun hukuki yükümlülüğünü yerine getirebilmesi için zorunlu olması.
d) İlgili kişinin kendisi tarafından alenileştirilmiş olması.
e) Bir hakkın tesisi, kullanılması veya korunması için veri işlemenin zorunlu olması.
f) İlgili kişinin temel hak ve özgürlüklerine zarar vermemek kaydıyla, veri sorumlusunun meşru menfaatleri için veri işlenmesinin zorunlu olması.” hallerinde ilgili kişinin açık rızası aranmaksızın kişisel verilerinin işlenmesi mümkündür.
Özel Nitelikli Kişisel Veriler
Özel nitelikli kişisel verilerin işlenme şartları kanunda ayrı bir madde ile düzenlenmiştir.
Özel nitelikli kişisel veriler;
-ırk,
-etnik köken,
-siyasi düşünce,
-felsefi inanç,
-din, mezhep veya diğer inançlar,
-kılık ve kıyafet,
-dernek, vakıf ya da sendika üyeliği,
-sağlık,
-cinsel hayat,
-ceza mahkûmiyeti ve güvenlik tedbirleriyle ilgili veriler
-biyometrik ve genetik verilerdir.
Yukarıda saydığımız özel nitelikli kişisel verilerin, ilgilinin açık rızası olmaksızın işlenmesi yasaktır ve işlenmesinde, ayrıca Kurul tarafından belirlenen yeterli önlemlerin alınması şarttır.
6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanununun ilgili maddesinde; yukarıda saydığımız özel nitelikli kişisel verilerden sağlık ve cinsel hayat dışındakilerin, kanunlarda öngörülen hâllerde ilgili kişinin açık rızası aranmaksızın işlenebileceği belirtilmiştir. Sağlık ve cinsel hayata ilişkin kişisel veriler ise ancak kamu sağlığının korunması, koruyucu hekimlik, tıbbî teşhis, tedavi ve bakım hizmetlerinin yürütülmesi, sağlık hizmetleri ile finansmanının planlanması ve yönetimi amacıyla, sır saklama yükümlülüğü altında bulunan kişiler veya yetkili kurum ve kuruluşlar tarafından ilgilinin açık rızası aranmaksızın işlenebilmektedir.